پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

الف - بهتر است بگوییم: «عالَم آخرت»؛ چرا که «قیامت»، یعنی روزی که همه در محضر او قیام می‌کنند و اسم‌هایی چون: «معاد، بعثت، روز جزا و ...»، هر کدام معنایی دارند و فقط به یک وجه دلالت دارند، اما در مجموعه، عالَمی دیگر یا عالَم آخرت می‌باشند؛ چنان که در قرآن مجید، کنار نام‌های دیگر، به «الْآخِرَة» تصریح نموده است؛ مانند: «وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَى - در حالی كه آخرت بهتر و پايدارتر است» (الاَعلی، 17) - «وَمَنْ كَانَ فِي هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِيلًا - و کسی که در این دنیا کوردل باشد، در آخرت هم کوردل و گمراه‌تر است.» (الإسراء، 72).

ب - «کائنات» نیز یعنی «تمامی موجودات» که در مباحث شناختی، به «فرشتگان، انسان‌ها، جنیّان، حیوانات، گیاهان و جمادات» تقسیم شده‌اند.

ج - عالَم آخِر (عالمی دیگر)، وقتی برپا می‌شود که این عالَم با تمامی اجزایش برچیده شده است و همگان به عالَمی دیگر منتقل می‌شوند.

فرشتگان:

«تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ» (المعارج، 4)

- فرشتگان و روح (فرشته مخصوص) به سوی او عروج می‏كنند، در آن روزی كه مقدارش (به حساب دنیایی شما) پنجاه هزار سال است.

تمامی انسان‌ها

«وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لَا رَيْبَ فِيهَا وَأَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ» (الحج، 7)

- و اينكه [در رسیدن] رستاخيز شكی نيست و خداوند تمام كسانی را كه در قبرها آرميده‏‌اند زنده می‏كند.

جنیان

«وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ وَقَالَ أَوْلِيَاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنَا قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ خَالِدِينَ فِيهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ» (الانعام، 128)

- و آن روز كه همه آنها را جمع و محشور می‏سازد به آنان می‏گويد ای جمعيت شياطين و جن شما افراد زيادی از انسانها را گمراه ساختيد دوستان و پيروان آنها از ميان انسانها می‏گويند: پروردگارا! هر يك از ما دو دسته (پيشوايان و پيروان گمراه) از ديگری استفاده كرديم (ما به لذات هوس آلود و زودگذر رسيديم و آنها بر ما حكومت كردند) و به اجلی كه برای ما مقرر داشته بودی رسيديم، (خداوند) می‏گويد: آتش جايگاه شماست، جاودانه در آن خواهيد ماند، مگر آنچه خدا بخواهد، پروردگار تو حكيم و دانا است.

تمامی جنبدگان در زمین و پرندگان

«وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُكُمْ مَا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ» (الانعام، 38)

- هيچ جنبنده‌ای در زمين و هيچ پرنده‌ای كه با دو بال خود پرواز می‌كند نيست، مگر اينكه امت‌هائی همانند شما هستند، ما هيچ چيز را در اين كتاب فروگذار نكرديم، سپس همگی به سوی پروردگارشان محشور می‏گردند.

حیوانات وحشی

«وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ» (التکویر، 5)

- و در آن هنگام كه وحوش جمع (محشور) شوند.

«وحوش» به حیواناتی گفته می‌شود که تربیت پذیر نمی‌باشند، اهلی نمی‌گردند و با انسان انس نمی‌گیرند؛ هر چند که انسان‌های حیوان صفت و وحشی را نیز شامل می‌گردد، لذا تمامی این وحشی‌ها نیز محشور می‌گردند.

زمین و جمادات

حشر زمین، دلیلی بر حشر سایر سیارات و نیز تمامی جمادات می‌باشد. در مورد زمین فرمود که حشر می‌شود و اخبارش را بیرون می‌ریزد و در مورد سایر سیارات نیز فرمود که برخی خورشید، ماه، ستاره و ... را إله و معبود گرفتند و آنها شهادت می‌دهند که هرگز نقشی در این انحراف آدمیان نداشتند.

«إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا * وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا * وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا * يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا * بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَى لَهَا» (الزلزلة، 1 تا 5)

- هنگامی كه زمين شديدا به لرزه در آيد * و زمين بارهای سنگينش را خارج سازد * و انسان می‏گويد زمين را چه می‏شود * در آن روز زمين تمام خبرهای خود را بازگو میكند * چرا كه پروردگارت به او وحی كرده است.

هم چنین می‌فرماید: تمامی بُت‌ها و هر چه را که مردمانی به جای خدا گذاشتند و پرستش نمودند را محشور می‌گرداند و از آنها می‌پرسد: «آیا شما بندگان مرا به بندگی خود دعوت نمودید؟!»

«وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَؤُلَاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ» (الفرقان، 17)

 

- و روزى كه آنان را با آنچه به جاى خدا مى ‏پرستند محشور مى‌كند، پس مى‏‌فرمايد: آيا شما اين بندگان مرا به بيراهه كشانديد يا خود گمراه شدند.

تمامی موجودات، شعور دارند

آدمی، چون سایر موجودات را به حسب ظاهر بی‌جان می‌بیند و همه مسخر خود (رام خود) می‌بیند، گمان می‌کند که فقط خودش شعور دارد و با این شعور، می‌تواند به رشد و کمال برسد؛ اما وقتی خداوند سبحان می‌فرماید: «يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ - هر چه در آسمان‌ها و زمین هست، خدا را تسبیح می‌کنند» (التغابن، 1)، معلوم می‌شود که به تمامی موجودات، درجه‌ای از شعور داده شده است و خداوند سبحان، موجود بی‌شعور خلق ننموده است؛ چنان که امروزه شعور گیاهان و جامداتی چون ذرات آب نیز به تثبیت رسیده است.

«تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا» (الإسراء، 44)

- آسمانهاي هفتگانه و زمين و كسانی كه در آنها هستند همه تسبيح او می‏گويند، و هر موجودی تسبيح و حمد او می‏گويد، ولی شما تسبيح آنها را نمی‏فهميد او حليم و آمرزنده است.

●- در قرآن کریم، تصریح نمود که نه تنها تمامی موجودات تسبیح و نماز (عبادت) دارند، بلکه به این تسبیح و نماز خود، علم دارند، یعنی می‌دانند چه می‌کنند و چه کسی را تسبیح و بندگی می‌کنند و چگونه:

«أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ» (النّور، 41)

- آيا نديدی كه براي خدا تسبيح یكنند تمام آنان كه در آسمانها و زمينند و همچنين پرندگان به هنگامی كه بر فراز آسمان بال گسترده‏‌اند، هر يك از آنها نماز و تسبيح خود را می‏داند، و خداوند به آنچه انجام می‏دهند عالم است.

بهشت و جهنم (پاداش و عقاب)

بنابراین، تمامی موجودات محشور می‌شوند و هر کدام به سرانجام خود می‌رسند؛ اما پاداش در بهشت و عقاب در جهنم، برای انسان‌ها و جنیّان می‌باشد که از موهبت عقل و اختیار برخوردار بودند و برای آنها پیامبر، کتاب و امام فرستاده شده است، به آنها نقشۀ راه و چه باید کردها و چه نباید کردها، ایفاد شده است و از توان «انتخاب» در اطاعت یا تمرد، برخوردار شده‌اند.

مشارکت و هم‌افزایی - لطفاً این پرسش و پاسخ را در راستای «جهاد تبیین»، برای دوستان به اشتراک بگذارید؛ متشکر.

 

 

کلمات کلیدی:  اعتقادی   معاد