- ای إله من (معبودم)! اگر گذشت کنی، چه کسی از تو سزاوارتر به آن است؟ و اگر مرگم نزدیک شده باشد و عملم مرا به تو نزدیک نکرده، اعترافم را به گناه، وسیله خویش به بارگاهت قرار دادم.
شرحی مختصر
در اعتراف به کاستیها و گناهان نزد خداوند سبحان، اسرار فراوان، حکمتها و آثاری نهفته است که توجه به آن، سبب رشد، کمال و قرب الی الله میگردد.
بتپرستان، نزد بُت به گناهان اقرار میکنند و پوزش میطلبند، چنان که مسیحیان کاتولویک نیز به کلیسا میروند و نزد کشیش به گناه اعتراف میکنند و او از جانب خداوند سبحان آنها را میبخشد!
در اسلام، کسی حق ندارد گناهش را جز در برابر خداوند بخشاینده، بازگو نماید؛ چرا که اولاً خود تحقیری میباشد - ثانیاً اشاعه و عادیسازی گناه است - ثالثاً اذعان به گناه نزد دیگران، هیچ اثری در بخشایش آن از جانب خداوند متعال ندارد.
اما، خداوند سبحان میفرماید: «نزد من، به گناهکاری و گناهانت اقرار کن!» میفرماید: حضرت یونس علیه السلام، در شکم ماهی و ظلمات، ابتدا به وحدانیت من در اولوهیت، سپس به سبوحیّت من و سپس به ظالم بودن خودش اذعان نمود، و من او را از غم نجات دادم و سایر مؤمنان را نیز این چنین نجات میدهم:
- و ذا النون (يونس) را (به ياد آور)، در آن هنگام كه خشمگين (از ميان قوم خود) رفت، و چنين میپنداشت كه ما بر او تنگ نخواهيم گرفت، (اما موقعیكه در كام نهنگ فرو رفت) در آن ظلمتها (ی متراكم) فرياد زد خداوندا! جز تو الهی نيست، منزهی تو، من از ستمكاران بودم * ما دعای او را به اجابت رسانديم، و از آن اندوه نجاتش بخشيديم، و همينگونه مؤمنان را نجات میدهيم.
همین بیان را در ادعیۀ متعدد و از جمله دعای کمیل میخوانیم:
- إلهی (معبودی) جز تو نیست، پاک و منزّهی و به حمد و ستایشت برخاستهام، به خود ستم کردم و از روی نادانی جرأت نمودم.
میدانیم که خداوند سبحان، غنی و حمید است و به هیچ چیزی نیازی ندارد، حتی به عبادات ما نیز نیاز ندارد، پس این تأکید بر اقرار به گناه برای چیست؟! بدیهی است که مانند سایر اوامر، خیرش به خودمان بازمی گردد.
●- اقرار به گناه نزد خداوند سبحان، از یک سو توجه مخلصانه به اوست و از سویی دیگر، عُجب و تکبر را از بین میبرد - خود فراموشی را زایل میگرداند و آدمی را متوجه خود و خطاهایش مینماید - سبب توجه خالصانه به خود و معاد میگردد - این اقرار، به منزلۀ طلب عفو و مغفرت میباشد و سبب آمرزش میگردد - نخستین گام برای خودسازی و اصلاح امور میباشد و ... .
●- در این فراز از مناجات شعبانیه، به اهمیت و نقش اقرار به گناه نزد خداوند سبحان نیز توجه و اذعان مینمایی، چرا که میگویی: «اگر مرگم نزدیک شده باشد و عملم مرا به تو نزدیک نکرده، اعترافم را به گناه، وسیله خویش به بارگاهت قرار دادم»؛ یعنی میدانم که توجه به خود، خطاها، گناهان و اقرار به آنها نزد تو، خود عمل صالحی است که کمبود سایر اعمال صالح را جبران مینماید و سبب تقرب من به تو میگردد.